Teatr w postpandemicznej rzeczywistości
Jeden z najstarszych i najważniejszych, inspirujących i opiniotwórczych festiwali lalkarskich, nie tylko w Polsce, ale i na świecie, odradza się jak feniks z popiołów. Po czteroletniej nieobecności spowodowanej obostrzeniami związanymi z pandemią koronawirusa odbywa się w nieco skromniejszej, ale równie otwartej formule. Otwartej na tradycyjny warsztat lalkarski i zarazem na nowe zjawiska teatralne, na potrzeby dzieci i dorosłych. Międzynarodowy Festiwal Sztuki Lalkarskiej, wielokrotnie zmieniając swoje oblicze, zawsze pozostawał przy prezentowaniu widowisk znaczących, istotnych, wybitnych – zarówno pod względem formy, jak i treści.
W przeszłości festiwal dawał niepowtarzalną możliwość obcowania z teatrami z całego świata, m.in.: japońskim, hinduskim, indonezyjskim, wietnamskim czy irańskim. Unikatowe, rodzime techniki animacji zachwycały na równi z eksperymentami ożywiania przedmiotu, wizji plastycznej czy wykorzystywanych w spektaklach multimediów. Od ponad 50 lat bielski festiwal był miejscem wymiany doświadczeń lalkarzy z Europy, obu Ameryk, Azji, a nawet Australii. Tegoroczna edycja odwołuje się swym przesłaniem do europejskiego dziedzictwa, do podwalin śródziemnomorskiej kultury i zachodniej cywilizacji. Zaproszeni twórcy w swoich widowiskach badają rzeczywistość postpandemiczną i stawiają pytania o to, jak zmienił się świat i jaka jest kondycja człowieka. W jakim stopniu konstytuują nas jeszcze tradycyjne wartości?
Ukazaniu traumatycznych doświadczeń jednostki służy relacja między animatorem a ożywianą formą, a potrzeba radości i nieskrępowanej twórczości wyraża się przez żywioł zabawy, artyzm rzemiosła, teatralne triki i zaskakujące metamorfozy. Gdzieś tkwi w tym też prowokowanie refleksji nad obecnością sztuki we współczesnym świecie.
Nawet na te widowiska, które powstały przed pandemią, spogląda się przez pryzmat doświadczeń globalnej epidemii, kryzysu migracyjnego i toczącej się tuż za granicą wojny. Dotykają one bowiem spraw istotnych, w których każdy widz rozpoznaje własne obawy, rozterki marzenia i tęsknoty.
Po raz kolejny festiwal ma formułę konkursu, w którym w tym roku uczestniczy osiem teatrów z sześciu krajów. Oceniać je będzie jury złożone ze znakomitych teoretyków i praktyków teatru. Ponadto organizatorzy powracają do oceny spektakli przez jury młodych krytyków – studentów kierunków teatrologicznych, którzy przyznają swoją nagrodę.
Poprzednie edycje znacząco uzupełniały seminaria, dyskusje, wystawy plastyki teatralnej, przeglądy filmów animowanych czy przedstawień studentów szkół lalkarskich. Obecnemu festiwalowi również towarzyszy szeroka promocja twórczości lalkarskiej i parateatralnych zjawisk – poprzez korowody i parady w miejskiej przestrzeni, pokazy performatywne czy tak lubiane przez bielszczan widowiska plenerowe. Interesującymi propozycjami są spotkania z twórcami oraz warsztaty dla dzieci i dorosłych. To wszystko kreuje festiwalową atmosferę i zaprasza na teatralne święto miasta.
Magdalena Legendź – recenzentka i krytyczka teatralna