Zakazane dzieci – opowieść korczakowska

Dziecko ma prawo do szacunku. Ma prawo nie wiedzieć. Ma prawo poznawać. Może mu się nie udać. Ma do tego prawo. Ma prawo płakać. Ma prawo nie być uciszane, gdy płacze. 
Ma prawo do swoich rzeczy. Ma prawo do swojego miejsca. Ma prawo nie mówić, nie wyjawiać. Ma prawo do swoich tajemnic. Ma prawo do każdej chwili swojego życia. To jest jego życie. Ma prawo się bawić, porozmawiać z psem, pograć w piłkę, dokładnie obejrzeć obrazek. To jego czas. Ma do niego prawo. Ma prawo być. Tym, czym jest. O tym jest ten spektakl. Oraz o lesie i o dzieciach w lesie, którym te prawa odebrano. To las bezprawia.

Dlaczego Janusz Korczak wykreślił część osiemnastego rozdziału „Kajtusia Czarodzieja”? Bo było w nim to, co najstraszniejsze i dzieci się bały. Co jest najstraszniejsze? Od tego pytania zaczyna się historia „Zakazanych dzieci”. Odpowiedzi szukamy wraz z dziećmi próbującymi przebrnąć przez las. Jest zimno, coraz zimniej. Czy słońce w końcu wzejdzie?

Artur Pałyga 

Przypadająca w roku jubileuszowym Banialuki 80. rocznica śmierci Janusza Korczaka stała się dla teatru impulsem do stworzenia wielowymiarowego projektu wokół Korczaka. Naszym celem nie było jednak odnoszenie się tylko do historii, lecz również próba odpowiedzi na pytanie: Co zrobiłby Korczak, gdyby żył współcześnie? Gdzie byłby dzisiaj?

Dramat Artura Pałygi Zakazane dzieci – opowieść korczakowska został napisany specjalnie dla Banialuki i zaprezentowany w formie czytania performatywnego w 2021 roku w ramach projektu Banialuka, Korczak, Dom. Reżyserii spektaklu, podobnie czytania, podjęła się Anna Augustynowicz, muzykę skomponował Jacek Wierzchowski, scenografię Marek Braun projekcje wideo stworzył Wojciech Kapela. Spektakl jest opowieścią o nieustannym dążeniu do wolności. O poszukiwaniu dziecka w sobie. O samotności. Jest podróżą po dzieciństwie, którą czasami chcemy pamiętać, a czasami wolimy zapomnieć. 

W Banialuce poznajemy Korczaka, o którym nie przeczytamy w biografiach. To nie jest spektakl faktograficzny. To spektaklach o dzieciach i niekończącej się presji spełniania oczekiwań.

Spektakl otrzymał WYRÓŻNIENIE na 26. Międzynarodowym Festiwalu dla Dzieci i Młodzieży KORCZAK DZISIAJ "za odnalezienie siebie w tej historii, za możliwość poczucia krzywdy i pochylenia się nad nią, za otwarcie oczu i zaczęcie wielopokoleniowej dyskusji".

W ramach tego samego projektu powstało słuchowisko radiowe Kajtuś czarodziej (adaptacja Artur Pałyga, reżyseria Paweł Łysak, muzyka Krzysztof Maciejowski), realizowane wspólnie z Polskim Radiem Katowice – emisja odbyła się 1 czerwca 2022 roku z okazji Międzynarodowego Dnia Dziecka. Całość działań wokół Korczaka uzupełniły warsztaty dramatopisarskie pn. Ręki dzieło – warsztat pisania sztuk, prowadzone przez Artura Pałygę (skierowane do młodzieży), oraz warsztaty Prawa dziecka nie bolą (dla dzieci, młodzieży, rodziców, opiekunów prawnych i nauczycieli), które poprowadzi Barbara Janina Sochal, przewodnicząca Polskiego Stowarzyszenia im. Janusza Korczaka.

Partnerami projektu są: Polskie Stowarzyszenie im. Janusza Korczaka, Muzeum Treblinka. Niemiecki nazistowski obóz zagłady i obóz pracy (1941–1944), Gmina Wyznaniowa Żydowska w Bielsku-Białej.

Koordynator projektu Katarzyna Dendys-Kosecka

Dofinansowano ze środków MKiDN w ramach programu NCK: Kutura - Interwencje. Edycja 2022.

Sfinansowano ze środków Fundacji PZU.

Spektakl bierze udział w 29. Ogólnopolskim Konkursie na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej.

Ogólnopolski Konkurs na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej ma na celu nagradzanie najciekawszych poszukiwań repertuarowych w polskim teatrze, wspomaganie rodzimej dramaturgii w jej scenicznych realizacjach oraz popularyzację polskiego dramatu współczesnego. Konkurs organizowany jest przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie. W I etapie Konkursu spektakle ocenia Komisja Artystyczna w składzie: Jacek Sieradzki (przewodniczący), Dominik Gac, Andrzej Lis, Julia Lizurek, Wiesław Kowalski, Magdalena Rewerenda, Agata Tomasiewicz.